ΘΕΡΜΟΠΙΔΑΚΕΣ, ΕΝΑ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

         Οι θερμοπίδακες είναι ένα είδος θερμών πηγών που περιοδικά «εκρήγνυνται» και εκτοξεύουν στήλες θερμού νερού. Χαρακτηρίζονται από μια διακοπτόμενη απόρριψη νερού που εκτοξεύεται τυρβωδώς και συνοδεύεται από ατμό. Ο σχηματισμός τους οφείλεται σε ιδιαίτερες υδρογεωλογικές συνθήκες που υπάρχουν μόνο σε λίγα σημεία στη Γη. Οι θερμοπίδακες αποτελούν μη μόνιμα γεωλογικά χαρακτηριστικά και συνδέονται κυρίως με ηφαιστειακές περιοχές. Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί πως είναι γενικά ευθυγραμμισμένοι κατά μήκος ρηγμάτων. 

Πηγή : nationalgeographic.org

Ο σχηματισμός τους, απαιτεί συγκεκριμένα τον συνδυασμό τριών γεωλογικών συνθηκών που συνήθως απαντώνται στο ηφαιστειακό έδαφος : 

1. έντονη θερμότητα, 
2. νερό και 
3. υδραυλικό σύστημα.

Η θερμότητα που απαιτείται για το σχηματισμό του θερμοπίδακα προέρχεται από το μάγμα το οποίο πρέπει να βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια της γης.

        Όλες οι τοποθεσίες πεδίων θερμοπιδάκων βρίσκονται κοντά σε ενεργές ηφαιστειακές περιοχές και το φαινόμενο τους οφείλεται στην εγγύτητα του μάγματος. Πιο συγκεκριμένα, τα επιφανειακά ύδατα κατεβαίνουν σε ένα μέσο βάθος περίπου 2.000 μέτρων όπου έρχονται σε επαφή με θερμούς βράχους. Τότε, το πεπιεσμένο νερό βράζει και έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση του θερμοπίδακα θερμού νερού και του ατμού που εκτοξεύεται ταυτόχρονα από την επιφανειακή οπή του θερμοπίδακα. Η συγκεκριμένη διαδικασία ονομάζεται υδροθερμική έκρηξη. 

Το πόσο δραστήριος είναι ένας θερμοπίδακας, επηρεάζεται από :

1. τη συνεχιζόμενη εναπόθεση ορυκτών εντός των υδραυλικών εγκαταστάσεών του, 
2. την ανταλλαγή λειτουργιών με κοντινές θερμές πηγές, 
3. τη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής ή 
4. την ανθρώπινη παρέμβαση.

        Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως οι θερμοπίδακες δεν εμφανίζονται μόνο στον πλανήτη μας. Σε αρκετά από τα φεγγάρια του εξωτερικού ηλιακού συστήματος έχουν παρατηρηθεί εκρήξεις που μοιάζουν με πίδακες και συχνά αναφέρονται ως κρυοπίδακες (cryogeysers). Αυτοί αποτελούνται κυρίως από ατμό, χωρίς την ύπαρξη κάποιου υγρού κι αυτό είναι αποτέλεσμα των χαμηλών πιέσεων του συγκεκριμένου  περιβάλλοντος. Οι εκρήξεις τους γίνονται επομένως ορατές από τα σωματίδια σκόνης και πάγου που εκτοξεύονται ψηλά. 

        Η διάρκεια των εκρήξεων καθώς και ο χρόνος μεταξύ των διαδοχικών εκρήξεων των θερμοπιδάκων ποικίλλει σημαντικά. Για πα΄ραδειγμα, ο Strokkur στην Ισλανδία εκρήγνυται για λίγα δευτερόλεπτα κάθε λίγα λεπτά, ενώ ο Grand Geyser στις Ηνωμένες Πολιτείες εκρήγνυται για έως και 10 λεπτά κάθε 8–12 ώρες. Ο Old Faithful, ένας θερμοπίδακας στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone, στο Ουαϊόμινγκ, εκρήγνυται περίπου κάθε 90 λεπτά. Ο πραγματικός χρόνος μεταξύ των εκρήξεων μπορεί να είναι οπουδήποτε από 20 λεπτά έως σχεδόν δύο ώρες. 

Πηγή : nationalgeographic.org

        Επίσης ποικίλλει και το ύψος εκτόξευσης των θερμοπιδάκων. Ο Cliff Geyser, στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone, στο Ουαϊόμινγκ, εκρήγνυται συχνά, φτάνοντας σε ύψος οκτώ έως δέκα μέτρων. O Steamboat Geyser που βρίσκεται στη λεκάνη Norris Geyser είναι ο ψηλότερος ενεργός θερμοπίδακας στον κόσμο. Οι μεγάλες εκρήξεις του εκτοξεύουν νερό πάνω από 91 μέτρα. Ο Great Fountain Geyser βρίσκεται στη λεκάνη του Lower Geyser στο Firehole Lake Drive και οι εκρήξεις έχουν κατά μέσο όρο ύψος 31 μέτρα, με μερικές σπάνιες μεγάλες εκρήξεις ύψους 61 μέτρων ή και περισσότερο.

        Οι θερμοπίδακες είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά φαινόμενα και η παρατήρησή τους είναι μια ευκαιρία να θαυμάσουμε το μεγαλείο της φύσης. Η ευκαιρία να παρατηρήσει κάποιος θερμοπίδακα είναι ιδιαίτερα σημαντική και όμορφη.