ΟΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000

       Τα τελευταία χρόνια συνεχώς αυξάνεται η ευαισθητοποίηση των ανθρώπων σε σχέση με το περιβάλλον και την προστασία του. Είτε ομαδικά, είτε μεμονωμένα πληθώρα κόσμου καταβάλλει προσπάθειες να αναπτύξει περιβαλλοντική συνείδηση καθώς και να επιλέγει κινήσεις που σκοπό έχουν να προστατεύσουν το περιβάλλον. Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην επιθετική συμπεριφορά του ανθρώπου προς το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Η βιομηχανία κι η οικοδομική δραστηριότητα έχουν οδηγήσει σε αποψίλωση περιοχών και αλλοίωση του φυσικού τοπίου σε παγκόσμιο επίπεδο.

       Δεν είναι λίγες οι φορές που καταπατήσεις γαιών, μπαζώματα ρεμάτων και αποψιλωτικές υλοτομίες έχουν οδηγήσει σε ακραία φαινόμενα καταστροφής. Κάθε φορά που ένα τέτοιο φαινόμενο λαμβάνει χώρα, τότε μόνο αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος της ευθύνης που φέρουμε ως ανθρώπινο είδος. Παρατηρώντας όλες εκείνες τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που προκαλούνται κατανοούμε τις αρνητικές συνέπειες που έχουν οι κινήσεις μας αυτές σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη. Για να μπορέσουν να προστατευτούν οι περιοχές πλούσιου οικολογικού πλούτου καθώς και η χλωρίδα και πανίδα που φιλοξενούν, δημιουργήθηκε η ανάγκη ύπαρξης των προστατευόμενων περιοχών. Οι προστατευόμενες περιοχές αποτελούν το βασικότερο στοιχείο στη διαδικασία διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος.

       Σύμφωνα με τον ορισμό της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης και των Φυσικών Πόρων (IUCN) το 2008, «μια προστατευόμενη περιοχή είναι ένας σαφώς καθορισμένος γεωγραφικός χώρος, αναγνωρισμένος, αφιερωμένος και διαχειριζόμενος, μέσω νομικών ή άλλων αποτελεσματικών μέσων, για την επίτευξη της μακροπρόθεσμης διατήρησης της φύσης με συναφείς υπηρεσίες οικοσυστήματος και πολιτιστικές αξίες». Η IUCN ιδρύθηκε το 1948 και ασχολείται με τις προστατευόμενες περιοχές και αποτελείται τόσο από κυβερνητικές οργανώσεις όσο και από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

       Δημιουργήθηκαν λοιπόν οι προστατευόμενες περιοχές προκειμένου να μπορεί να εξασφαλιστεί η προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων από την ανθρώπινη παρέμβαση και με αυτό τον τρόπο διαφυλάσσεται η φυσική τους εξέλιξη. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το πρώτο Εθνικό Πάρκο Yellowstone ιδρύθηκε το 1872 στο Wyoming των Η.Π.Α.. Η ίδρυσή του έγινε μέσω δημοσίευσης ομοσπονδιακού νόμου ο οποίος απαγόρευε οποιαδήποτε επέμβαση που θα μπορούσε να αλλοιώσει και να διαφοροποιήσει τον χαρακτήρα του Πάρκου. Μετέπειτα, η Βρετανία είναι αυτή η οποία προχώρησε σε ίδρυση εξαιρετικά μεγάλης έκτασης Εθνικών Πάρκων. Την πορεία της Βρετανίας ακολούθησαν πολλές χώρες όπως και η Ελλάδα. Στη χώρα μας δημιουργήθηκαν αρχικά οι Εθνικοί Δρυμοί με πρώτο τον Εθνικό Δρυμό του Ολύμπου το 1938. Πλέον στην Ελλάδα αναγνωρισμένες υπάρχουν 15 περιοχές χαρακτηρισμένες ως Εθνικά Πάρκα, 10 ως Εθνικοί Δρυμοί και 2 ως Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα.

Τα χαρακτηρισμένα ως Εθνικά Πάρκα είναι :

1.     Εθνικό Πάρκο Σχινιά Μαραθώνα
2.     Πάρκο υγροτόπων λιμνών Κορώνειας, Βόλβης και Μακεδονικών Τεμπών
3. 
       Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου
4.     Εθνικό Πάρκο λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου, Αιτωλικού, κάτω ρου και εκβολών ποταμών Αχελώου και Ευήνου και νήσων Εχινάδων
5.     Εθνικό Πάρκο δάσους Δαδιάς, Λευκίμμης και Σουφλίου
   
6.     Εθνικό Πάρκο λίμνης Κερκίνης
7.     Απολιθωμένο δάσος της Λέσβου
8.     Εθνικό υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου
9.     Εθνικό Πάρκο υγροτόπων Αμβρακικού
10.     Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (Νέστου)
11.     Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων, Περιστερίου και χαράδρας Αράχθου
12.     Εθνικό Πάρκο υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς
13.     Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα
14.     Εθνικό Πάρκο οροσειράς Ροδόπης
15.     Εθνικό Πάρκο Χελμού Βουραïκού

 

Οι περιοχές που χαρακτηρίστηκαν ως Εθνικοί δρυμοί είναι :

1.     Εθνικός δρυμός Ολύμπου
2.     Εθνικός δρυμός Πάρνηθας
3.     Εθνικός δρυμός Παρνασσού
4.     Εθνικός δρυμός Αίνου Κεφαλληνίας
5.     Εθνικός δρυμός Σουνίου
6.     Εθνικός δρυμός Οίτης
7.     Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων (Σαμαριάς)
8.     Εθνικός δρυμός Πίνδου (Βάλια Κάλντα)
9.     Εθνικός δρυμός Πρεσπών
10.     Εθνικός δρυμός Βίκου Αώου

 

Τα 2 Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα είναι :

1.     Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων
2.     Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου
   
   

       Το 1992 ιδρύθηκε το δίκτυο Natura 2000 το οποίο είναι είναι το μεγαλύτερο συντονισμένο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο. Είναι ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο το οποίο προσφέρει καταφύγιο στα  πιο πολύτιμα απειλούμενα είδη και οικοτόπους της Ευρώπης. Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ένα δίκτυο βασικών χώρων αναπαραγωγής και ανάπαυσης για σπάνια και απειλούμενα είδη, καθώς και ορισμένους σπάνιους φυσικούς τύπους οικοτόπων που προστατεύονται από μόνα τους. Απλώνεται στις 27 χώρες μέλη της Ε.Ε. τόσο σε χερσαία όσο και σε θαλάσσια οικοσυστήματα. Ο στόχος του δικτύου είναι η διασφάλιση της μακροπρόθεσης επιβίωσης των πιο πολύτιμων και απειλούμενων ειδών και οικοτόπων της Ευρώπης, που αναφέρονται τόσο στην οδηγία για τα πτηνά όσο και στην οδηγία για τους οικοτόπους.

       Για την αναζήτηση των περιοχών Natura 2000 μπορεί να χρησιμοποιηθεί το διαδικτυακό εργαλείο Natura 2000 Viewer, στο οποίο παρέχονται βασικές πληροφορίες για καθορισμένα είδη και ενδιαιτήματα, δεδομένα για τα μεγέθη των πληθυσμών και πληροφορίες για την κατάσταση διατήρησής τους. Στις 21 Μαΐου έχει καθιερωθεί η Ευρωπαϊκή Ημέρα Natura 2000, η οποία σχετίζεται με την 21η Μαΐου 1992 όπου και εγκρίθηκε η Οδηγία για τους Ευρωπαϊκούς οικοτόπους και το πρόγραμμα LIFE. Σήμερα το Natura 2000 αποτελείται από περισσότερες από 27.800 τοποθεσίες σε όλη την ξηρά και τις θάλασσες της Ε.Ε., συμβάλλοντας με επιτυχία στη διατήρηση της μοναδικής μας ευρωπαϊκής φυσικής κληρονομιάς.

       Στη χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου (Μάιος 2011) έχουν χαρακτηριστεί 202 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και 241 Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ), εκ των οποίων οι δύο είναι ακόμη προτεινόμενοι. Αρμόδιοι για τις προστατευόμενες περιοχές είναι οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ). Πρόκειται για νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) που σκοπό έχουν τη διοίκηση και διαχείριση των περιοχών, στοιχείων και συνόλων της φύσης και του τοπίου.

Το δίκτυο NATURA 2000 και οι προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας.

       Η διαφύλαξη του οικολογικού πλούτου αλλά και της βιοποικιλότητας είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και καλό θα ήταν να μεριμνούμε όλοι μας για αυτό. Όλοι μας έχουμε ευθύνη να σεβόμαστε το περιβάλλον και τη φύση ακόμα και με μικρές φιλοπεριβαλλοντικές κινήσεις. Η  οικολογική κρίση ξεκίνησε από τον άνθρωπο και μπορεί να μειωθεί ή και να εξαλειφθεί από αυτόν. Η γη και οι φυσικοί της πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι για να μπορέσει να γίνει ανεκτή η αλόγιστη χρήση τους. Προστατεύοντας τη φύση, προστατεύουμε τις ζωές μας και τις ζωές των παιδιών μας.