ΑΠΟΨΙΛΩΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ

        Αποδάσωση ή αποψίλωση των δασών είναι η αφαίρεση ενός δάσους ή ενός δέντρου από εδάφη τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για μη δασικές χρήσεις. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών ορίζει την αποψίλωση των δασών ως τη μετατροπή του δάσους σε άλλες χρήσεις γης (ανεξάρτητα από το εάν προκαλείται από τον άνθρωπο). Η αποψίλωση των δασών μπορεί να περιλαμβάνει τη μετατροπή δασικής γης σε αγροκτήματα, στάβλους ή για αστική χρήση και για οποιαδήποτε ιδιωτική χρήση.

        Στο ερώτημα «Για ποιο λόγο να γίνει αποψίλωση των εδαφών;», οι απαντήσεις που μπορούν να δοθούν είναι ποικίλλες. Μερικοί από τους λόγους για τους οποίους εφαρμόζονται αποψιλωτικές υλοτομίες είναι :

• 
  Η πώληση των δέντρων που υλοτομούνται ως καύσιμα
• Η χρησιμοποίηση της ξυλείας για την δημιουργία ξύλινων προϊόντων
  
• Η χάραξη οδικών δικτύων
• Η διάνοιξη δρόμων για τη γεωργία ή τη βοσκή κ.ά.

        Η αποψίλωση των εδαφών μπορεί να προκληθεί είτε από ανθρωπογενείς είτε από φυσικούς παράγοντες. Πιο συγκεκριμένα, οι αποψιλώσεις εδαφών προκαλούνται κυρίως από :

• Δασικές πυρκαγιές (φυσικές πυρκαγίες, εμπρησμοί)
• Υπερβόσκηση
• Υλοτομίες

        Δεν είναι λίγες οι φορές που έχει παρατηρηθεί αποδάσωση μιας δασικής έκτασης προκειμένου να δοθεί προς οικοδόμηση ή γενικά προς ιδιωτική εκμετάλλευση. Μια μορφή καταπάτησης θα έλεγε κανείς προκειμένου να πραγματοποιηθεί οικοδομική ανάπτυξη σε μια περιοχή καίριας γεωγραφικής θέσης. Η παρέμβαση όμως στο φυσικό περιβάλλον και η τροποποίηση της αρχικής του κατάστασης έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση προβλημάτων και την δημιουργία τεράστιων περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η οποιαδήποτε ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση θα πρέπει να γίνεται με μελέτη και σχεδιασμό έτσι ώστε να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές.

        Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι από τις αρχές του 20^ου αιώνα, έχουν "χαθεί" περίπου 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα δασικών εκτάσεων. Η μεγαλύτερη αποψίλωση των δασών λαμβάνει χώρα κυρίως στις τροπικές περιοχές και έπειτα στις υπόλοιπες. Έρευνες έχουν δείξει πως η αποψιλωτική υλοτομία έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της οργανικής ουσίας που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους και την υποβάθμιση των δασικών εδαφών. Η αποψίλωση των δασών μπορεί να προκαλέσει εξαφάνιση ειδών, μετατόπιση πληθυσμών, αλλαγές στις κλιματολογικές συνθήκες και να επηρεάσει ακόμα και τις ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

        Η αποδάσωση είναι μια μορφή παρέμβασης που περισσότερο θα μπορούσε να πει κανείς βλάπτει τα φυσικά οικοσυστήματα. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα αποψιλωμένα εδάφη είναι η έντονη εδαφική διάβρωση. Αυτή έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ακραίων πλημμυρικών φαινομένων καθώς και την διαταραχή ολόκληρου του μικροκλίματος της ευρύτερης αποψιλωμένης περιοχής. Η βιοποικιλότητα που φιλοξενείται σε ένα δάσος είναι τεράστια και απαραίτητη για διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Ένα εξίσου σημαντικό πρόβλημα που παρατηρείται στα αποδασωμένα εδάφη είναι οι κατολισθήσεις. Η διαταραχή του εδάφους των δασικών περιοχών έχει ως αποτέλεσμα τις κατολισθήσεις που πολλές φορές μπορεί να είναι καταστροφικές ή/και επικίνδυνες. Μία άλλη αρνητική συνέπεια αφορά την κατανομή των βροχοπτώσεων. Όταν το δασικό έδαφος απουσιάζει, το νερό της βροχής δεν μπορεί να απορροφηθεί και η περιοχή πλημμυρίζει.

        Σαφώς και υπάρχουν περιπτώσεις που η αποδάσωση μιας δασικής έκτασης (μικρής ή μεγάλης) είναι αναπόφευκτη. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι για να πραγματοποιηθεί μια αποψίλωση με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορεί να αναγεννηθεί το δάσος και να μην βλάπτει το φυσικό περιβάλλον. Η αποκατάσταση των δασών μπορεί να γίνει με δενδροφυτεύσεις ή απλά επιτρέποντας στο δασικό οικοσύστημα να αναγεννηθεί με την πάροδο του χρόνου. Χρειάζεται όμως μελέτη και ορθολογικές κινήσεις έτσι ώστε και να ικανοποιούνται οι βιοτικές ανάγκες των ανθρώπων αλλά ταυτόχρονα να προστατεύεται και το οικοσύστημα. Η δασική εκμετάλλευση είναι μια μορφή χρήσης πρώτων υλών από το δάσος και πραγματοποιείται από την απαρχή του κόσμου. Αυτό δε σημαίνει όμως πως η ανθρώπινη παρέμβαση πρέπει να είναι αλόγιστη και να μην προστατεύονται τα δάση. Είναι στο χέρι όλων μας να σκεφτόμαστε το περιβάλλον και να πράττουμε με σύνεση και μέτρο.