ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ : ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

 

        Ένα ηφαίστειο είναι μια ρήξη στο φλοιό ενός αντικειμένου πλανητικής μάζας. Από αυτή τη ρήξη επιτρέπεται η διαφυγή καυτής λάβας, ηφαιστειακής τέφρας και αερίων από έναν θάλαμο μάγματος κάτω από την επιφάνεια του. Η έξοδος της λάβας, της ηφαιστειακής τέφρας και των αερίων στην ατμόσφαιρα της Γης γίνεται από ρωγμές του φλοιού της. Ο σχηματισμός των ηφαιστείων πραγματοποιείται από εκρήξεις λάβας και τέφρας όταν το μάγμα αυξάνεται μέσω ρωγμών ή ασθενών σημείων στον φλοιό της Γης. Μια συσσώρευση πίεσης στη Γη απελευθερώνεται, από πράγματα όπως μια κίνηση πλάκας που αναγκάζει τηγμένο βράχο να εκραγεί στον αέρα προκαλώντας ηφαιστειακή έκρηξη. Η καυτή λάβα είναι εξαιρετικά ιξώδης διάπυρη ύλη, από τα έγκατα της Γης και μπορεί να φτάσει θεροκρασίες έως 700°C με 1200°C.

        Τα ηφαίστεια, αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι της πλανητικής μας ιστορίας. Πολλοί τα χαρακτηρίζουν ως καταστροφικές δυνάμεις, ωστόσο τα ηφαίστεια ήταν πραγματικά κρίσιμα για την ανάπτυξη της ζωής στη Γη. Χωρίς την ύπαρξή τους, το μεγαλύτερο μέρος του νερού της Γης θα ήταν ακόμα παγιδευμένο στο φλοιό και το μανδύα. Είναι εξίσου σημαντικά για το έδαφος και κατά συνέπεια για όλες τις μορφές ζωής. Παρά τις καταστροφές που μπορεί να προκαλούν, δημιουργούν νέα γόνιμη γη, νέα ατμόσφαιρα, νέες συνθήκες ζωής και διαβίωσης.

        Στη Γη υπάρχουν ηφαίστεια σε κάθε ήπειρο. Σήμερα περίπου 1.500 ηφαίστεια εξακολουθούν να θεωρούνται δυνητικά ενεργά παγκοσμίως. 161 από αυτά βρίσκονται εντός των ορίων των Ηνωμένων Πολιτειών. Αναφέρεται ότι σχεδόν το 75% των ενεργών ηφαιστείων στον κόσμο τοποθετούνται γύρω από το «δακτύλιο της φωτιάς». Πρόκειται για μια ζώνη σε σχήμα πέταλου, μήκους 40.234 χιλιομέτρων. Η ζώνη αυτή εκτείνεται από το νότιο άκρο της Νότιας Αμερικής κατά μήκος της δυτικής ακτής της Βόρειας Αμερικής, μέσω της Θάλασσας Bering έως την Ιαπωνία, και στη Νέα Ζηλανδία.

        Η πιο ακραία και θανατηφόρα έκρηξη που έχει καταγραφεί στην ιστορία ήταν η έκρηξη του Όρους Tambora το 1815 στην Ινδονησία. Η έκρηξη αυτή ήταν μία από τις πιο ισχυρές που έχει λάβει χώρα και είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κρατήρα μεγέθους σχεδόν 6,5 μέτρων και βάθους 1,1 χιλιομέτρων. Η καυτή τέφρα και τα αέρια που εκτοξεύθηκαν από την έκρηξη φτάσανε σε ύψος τα 45 χιλιόμετρα στον ουρανό, ενώ δημιούργησε πολλές πυροκλαστικές ροές όταν έπεσε στην επιφάνεια της Γης. Από τη συγκεκριμένη έκρηξη, δυστυχώς οι καταστροφές ήταν τεράστιες. Σκοτώθηκαν περίπου 10.000 άτομα ενώ εκείνη τη χρονιά προκλήθηκε αυτό που είναι γνωστό ως έτος χωρίς καλοκαίρι. Αυτό προκλήθηκε από την ηφαιστειακή τέφρα και τα αέρια που εγχύθηκαν στην ατμόσφαιρα. Ο ήλιος καλύφθηκε και αυξήθηκε η ανακλαστικότητα της Γης, ψύχοντας την επιφάνειά της. Έτσι, δημιουργήθηκαν πολλαπλά προβλήματα στη γη και στις καλλιέργειες, καθώς και σε όλες τις άλλες δραστηριότητες με αποτέλεσμα ακόμα περισσότεροι άνθρωποι να χάσουν τις ζωές τους.

        Όσον αφορά τη δραστηριότητά τους, είναι αδύνατο να προβλεφθεί το πότε θα εκραγεί ένα ηφαίστειο. Υπάρχουν προειδοποιήσεις για εκκρεμότητα έκρηξης όπως μικροί σεισμοί, διόγκωση των πλευρών του ηφαιστείου και αυξημένη εκπομπή αερίων από τους αεραγωγούς του. Παρ‘ όλα αυτά, κανένα από αυτά τα σημάδια δεν σημαίνει ότι μια έκρηξη είναι επικείμενη. Είναι στοιχεία τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να αξιολογήσουν την κατάσταση του ηφαιστείου όταν χτίζεται το μάγμα και να προβούν σε ανάλογες ενέργειες.

        Σε κάθε περίπτωση, προτού αρχίσουμε να «τρομάζουμε» με τα ηφαίστεια ή να τα κατηγορούμε, πρέπει να θυμόμαστε το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των ηφαιστείων για τον πλανήτη και τη διαβίωσή μας, καθώς και το πόσο σπουδαία ήταν η ύπαρξη τους για τη δημιουργία της ζωής.